Incoterms არის საერთაშორისო სავაჭრო პირობები ლექსიკონის ფორმატში, საერთაშორისო კომერციული პირობები. Incoterms– ის დანიშნულებაა საგარეო ვაჭრობის სფეროში ყველაზე ფართოდ გამოყენებული სავაჭრო ტერმინების ერთმნიშვნელოვნად ინტერპრეტაცია. მათი გამოყენების შედეგად შესაძლებელია მნიშვნელოვნად შემცირდეს სხვადასხვა ქვეყანაში სავაჭრო პირობების განმარტების გაურკვევლობა, ვინაიდან ხელშეკრულების მხარეები ხშირად არ იცნობენ სავაჭრო პარტნიორის ქვეყანაში არსებულ სხვადასხვა სავაჭრო პრაქტიკას და ამან საბოლოოდ შეიძლება გამოიწვიოს გაუგებრობა, უთანხმოება და სასამართლო დავა.

ვინ, როდის და რატომ გამოიგონა და შექმნა ინკოტერმი?

დაარსების დღიდან, 1919 წელს, საერთაშორისო სავაჭრო პალატამ ხელი შეუწყო საერთაშორისო ვაჭრობას. 1936 წელს საერთაშორისო სავაჭრო პალატამ, საერთაშორისო სავაჭრო პალატამ გამოაქვეყნა საერთაშორისო წესების კრებული "Incoterms 1936" სავაჭრო პირობების ზუსტი განსაზღვრისთვის. ეს გაკეთდა ზემოთ აღწერილი შესაძლო გართულებების აღმოსაფხვრელად.

ცვლილებები და დამატებები გამოიცა 1953, 1967, 1976, 1980, 1990, 2000, 2010 წლებში, ამ წესების თანამედროვე საერთაშორისო სავაჭრო პრაქტიკასთან შესაბამისობაში მოყვანის მიზნით. საერთაშორისო სავაჭრო პირობები არის საერთაშორისო სავაჭრო კონტრაქტების სტანდარტული პირობები, რომლებიც წინასწარ განსაზღვრულია საერთაშორისო დონეზე აღიარებულ დოკუმენტში, კერძოდ, გამოიყენება საერთაშორისო სავაჭრო პალატის მიერ შემუშავებულ სტანდარტულ სავაჭრო ხელშეკრულებაში.

დაარსების 100 წლის იუბილესთან დაკავშირებით, საერთაშორისო სავაჭრო პალატა აცხადებს მომზადებას და ახალი გამოქვეყნება Incoterms^® 2020... წესების ეს უკანასკნელი გამოცემა ხელს შეუწყობს ბიზნესის მომზადებას მომავალი საუკუნის გლობალური ვაჭრობისთვის. მაგრამ ამ სტატიაში განვიხილავთ ინკოტერმის 2010 წლის გამოცემას.

ინკოტერმის თვალსაზრისით დადგენილი ძირითადი პრინციპებია

1. საქონლის მიწოდების სატრანსპორტო ხარჯების გამყიდველსა და მყიდველს შორის განაწილება, ანუ იმის განსაზღვრა, თუ რა ხარჯებს და რამდენ ხანს ატარებს გამყიდველი და რა, რა მომენტიდან მყიდველს.
2. გამყიდველისგან მყიდველზე გადასვლის მომენტი ტვირთის დაზიანების, დაკარგვის ან შემთხვევითი განადგურების რისკის (პასუხისმგებლობის) შესახებ.
3. საქონლის მიწოდების თარიღის განსაზღვრა, ანუ მყიდველის ან მისი წარმომადგენლის განკარგულებაში საქონლის გამყიდველის მიერ ფაქტობრივი გადაცემის მომენტის განსაზღვრა.

Incoterms– ის მოქმედება შემოიფარგლება გაყიდვების საქონლის მიწოდებასთან დაკავშირებით ვაჭრობის ხელშეკრულების მონაწილე მხარეთა უფლებებსა და მოვალეობებთან დაკავშირებული საკითხებით (სიტყვა ”საქონელი” ნიშნავს ”მატერიალურ საქონელს”, გარდა ”არამატერიალური საქონლისა”, მაგალითად, კომპიუტერული პროგრამული უზრუნველყოფა).

რჩება ფარგლებს გარეთ Incoterms წესები საკუთრებაში გადაცემის საწყისი გამყიდველი რომ მყიდველი, ასევე შედეგების მარცხი მხარეთა მიერ ნაკისრი ვალდებულებების ხელშეკრულების, საქონლის რეალიზაცია, მათ შორის, იმ მოტივით გათავისუფლების პასუხისმგებლობას პარტია, რომელიც რეგულირდება მოქმედი კანონმდებლობის და ვენის კონვენციის მიხედვით. ტერმინების სტრუქტურა ჩამოყალიბებულია გაყიდვის ძირითადი პირობების მიმართ გამყიდველის ვალდებულებების მოცულობის გაზრდის თანმიმდევრობით.

ძირითადი მდგომარეობის გამოყენების Incoterms: ის არის, რომ რეგულირების გადაცემის მომენტიდან საკუთრებაში უნდა დარეგულირდეს ცალკე ხელშეკრულებით, მნიშვნელოვანია, რომ საკუთრებაში გადაცემის დაემთხვა გადაეცემა მყიდველს რისკი შემთხვევითი დაკარგვის ან დაზიანების რისკი საქონელი.

Incoterms რეგულირდება მხოლოდ ურთიერთობა შორის გამყიდველები და მყიდველებს ფარგლებში გაყიდვების კონტრაქტები, უფრო მეტიც, მხოლოდ გარკვეულ ასპექტებზე. მიუხედავად იმისა, რომ მნიშვნელოვანია ექსპორტიორებისა და იმპორტიორებისათვის, გაითვალისწინოს საერთაშორისო ხელშეკრულებების შესრულებისას აუცილებელი სხვადასხვა კონტრაქტების ნამდვილი ურთიერთობა - სადაც არა მხოლოდ გაყიდვების ხელშეკრულებაა საჭირო, არამედ კონტრაქტები სატრანსპორტო, სადაზღვევო და დაფინანსებისათვის.

Incoterms აღნიშნავს ამ კონტრაქტებიდან მხოლოდ ერთს, კერძოდ, სავაჭრო ხელშეკრულებას. ხაზგასმით უნდა აღინიშნოს, რომ Incoterms არ აპირებს შეცვალოს სრული საკონტრაქტო ხელშეკრულებისთვის საჭირო ხელშეკრულებითი პირობები, არც ნორმატიული დებულებების ან ინდივიდუალურად მოლაპარაკებული დებულებების ჩათვლით.

Incoterms არ არეგულირებს ხელშეკრულების დარღვევისა და სხვადასხვა დაბრკოლებების გამო პასუხისმგებლობისგან განთავისუფლების შედეგებს, ეს საკითხები უნდა გადაწყდეს ნასყიდობისა და გაყიდვის ხელშეკრულების სხვა პირობებით და შესაბამისი კანონებით. თავდაპირველად ინკოტერმი იყო გამოყენებული, როდესაც საქონელი იყიდებოდა ეროვნული საზღვრების გადასაცემად.

ინკოტრემი არ არის საერთაშორისო ხელშეკრულება. ხელშეკრულებაში ინკოტრემის მიწოდების საფუძვლის მითითების შემთხვევაში, სხვადასხვა სახელმწიფო ორგანოები, პირველ რიგში, საბაჟოები, აგრეთვე სახელმწიფო სასამართლოები, რომლებიც განიხილავენ საგარეო ეკონომიკურ დავებს, ვალდებულნი არიან გაითვალისწინონ ინკოტრემის დებულებები.

ზოგიერთ ქვეყანაში ინკოტრემს აქვს კანონის ძალა და ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ამ ქვეყნების მაცხოვრებლებთან მიწოდების ხელშეკრულებების დადებისას, გარიგების მოქმედი კანონის განსაზღვრის თვალსაზრისით. მაგალითად, რუსულ კომპანიასა და უკრაინულ კომპანიას შორის საქონლის მიწოდების ხელშეკრულების დადებისას მოქმედი კანონის - უკრაინის კანონის განსაზღვრისას, ინკოტრემსი ექვემდებარება სავალდებულო გამოყენებას, თუნდაც ეს სპეციალურად არ არის გათვალისწინებული ხელშეკრულებაში. ამიტომ, ამ ქვეყნების პარტნიორებთან გარიგების დადების შემდეგ და არ სურს ინკოტრემს ხელმძღვანელობდეს, ეს გარემოება სპეციალურად უნდა იყოს გათვალისწინებული.

ერთი ან მეორე ადგილზე მიტანის არჩევისას საჭიროა მკაცრად დაიცვათ ინკოტრემსის ტერმინოლოგია. უმჯობესია ინგლისურად მიუთითოთ კონკრეტული ტერმინი. ამა თუ იმ ტერმინის გამოყენებით აუცილებელია მიეთითოს კონკრეტული გეოგრაფიული წერტილი (და ზოგჯერ ზუსტი ადგილი, მაგალითად, ადგილზე მიტანის შემთხვევაში EXW), რომელშიც გამყიდველი ითვლება, რომ შეასრულა თავისი ვალდებულებები საქონლის ტრანსპორტირებისთვის, ემუქრება საქონლის შემთხვევითი დაკარგვის ან დაზიანების რისკს და ა.შ.

აუცილებლად მიმართეთ Incotrems- ის რედაქციას. საგარეო ეკონომიკური ხელშეკრულების დადებისას საჭიროა მკაფიოდ განისაზღვროს მიწოდების ძირითადი პირობების დეტალები. ამრიგად, ხელშეკრულებაში მიწოდების საფუძვლის მითითებამდე, მაგალითად FOB, საჭიროა საგარანტიო ხელშეკრულების საფუძველზე მითითებული პორტის საბაჟო საგნების ყურადღებით შესწავლა, მყიდველსა და გამყიდველს შორის ხარჯების ზუსტად გამოყოფის მიზნით. მიწოდების ყველა საფუძველი, რომელიც გამყიდველს სადაზღვევო შემთხვევის შემთხვევაში უნდა დაზღვეოს, სადაზღვევო კომპანიების მიერ დაფარულია მინიმალური პირობებით (საქონლის ღირებულება + 10%).

არის შემთხვევები, როდესაც მხარეები შეცდომით იყენებენ ტერმინებს, რომლებიც განკუთვნილია საზღვაო ტვირთის გადაზიდვისთვისაც, როდესაც ტრანსპორტირების სხვა მეთოდი მიიღება. ამან შეიძლება გამყიდველს დააყენოს ისეთ მდგომარეობაში, როდესაც იგი ვერ შეასრულებს ვალდებულებას, მიაწოდოს მყიდველს შესაბამისი დოკუმენტი (მაგალითად, ზედნადები, საზღვაო ზედნადები ან ელექტრონული ექვივალენტი). ამ მიზნით, თითოეული ტერმინის შესავალი მიუთითებს, ის შეიძლება გამოყენებულ იქნას ტრანსპორტის ყველა რეჟიმისთვის ან მხოლოდ საზღვაო ტრანსპორტირებისთვის.

საბორტო ზედნადები ერთადერთი მისაღები დოკუმენტია, რომელიც გამყიდველს შეუძლია წარმოადგინოს პირობების შესაბამისად CFR и CIF... ზედნადები სამ მნიშვნელოვან ფუნქციას ასრულებს:

• გემის ბორტზე საქონლის მიწოდების დამადასტურებელი საბუთი;
• სატრანსპორტო ხელშეკრულების სერტიფიკატი;
• სატრანზიტო საქონელზე უფლებების სხვა მხარისათვის უფლებების გადაცემის საშუალება მასზე დოკუმენტის გადაცემის გზით.

სატრანსპორტო დოკუმენტები, გარდა ზედნადები, შეასრულებს პირველ ორ მითითებულ ფუნქციას, მაგრამ არ გააკონტროლებს სატრანზიტო საქონლის დანიშნულების ადგილზე მიტანას ან მყიდველს საშუალებას მისცემს გაყიდოს ტრანზიტული საქონელი მყიდველისთვის დოკუმენტების გადაცემით. ამის ნაცვლად, სხვა გადაზიდვის დოკუმენტებში დასახელდება მხარე, რომელსაც უფლება აქვს მიიღოს საქონელი დანიშნულების ადგილზე. ის ფაქტი, რომ ზედნადების ფლობა აუცილებელია დანიშნულების ადგილზე გადამზიდველისგან საქონლის მისაღებად, განსაკუთრებით რთულდება მისი ელექტრონული დოკუმენტით ჩანაცვლება.

როგორც წესი, ხდება ზედნადების რამდენიმე ორიგინალის გაცემა, რა თქმა უნდა, ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მყიდველი ან ბანკი, რომელიც გამყიდველისთვის თანხის გადახდისას მოქმედებს მისი ინსტრუქციის შესაბამისად, უზრუნველყოს ყველა დედნის გამყიდველის მიერ გადაცემა ("სრული ნაკრები"). ეს არის დოკუმენტური კრედიტების ICC წესების მოთხოვნა (ICC ერთიანი საბაჟო და პრაქტიკა, "UCP" /. ICC პუბლიკაცია No500).

ზედნადების განსაკუთრებული იურიდიული ხასიათის მიუხედავად, მას ხშირად ანაცვლებენ ელექტრონული დოკუმენტი. ინკოტერმის 1990 წლის ვერსიამ სათანადოდ გაითვალისწინა ეს მოსალოდნელი გაუმჯობესება. A.8 მუხლების შესაბამისად. პირობები, ქაღალდის დოკუმენტები შეიძლება შეიცვალოს ელექტრონული ინფორმაციით, იმ პირობით, რომ მხარეები შეთანხმდნენ ელექტრონული კომუნიკაციის განხორციელებაზე. ასეთი ინფორმაცია შეიძლება გადაეცეს უშუალოდ დაინტერესებულ მხარეს ან მესამე მხარის საშუალებით, რომელიც უზრუნველყოფს დამატებითი ღირებულების მომსახურებას.

ერთ-ერთი ასეთი სერვისი, რომელიც შეიძლება სასარგებლო იყოს მესამე მხარის მიერ, არის ზედნადების ზედიზედ მფლობელთა რეესტრი. ასეთ მომსახურებებს, როგორიცაა ე.წ. BOLERO მომსახურება, შეიძლება საჭირო გახდეს შესაბამისი სამართლებრივი რეგლამენტებისა და პრინციპების შემდგომი მხარდაჭერა, რაც დასტურდება ელექტრონული გადასახადების დებულებით, 1990 CMI და 16–17 მუხლები UNCITRAL ელექტრონული კომერციის შესახებ კანონით.

ბოლო წლებში დოკუმენტური პრაქტიკა ბევრად გამარტივდა. ზედნადები ხშირად ჩანაცვლდება არაგადამზიდი დოკუმენტებით, ისევე როგორც საზღვაო ტრანსპორტის გარდა სხვა სატრანსპორტო საშუალებებისთვის. ამ დოკუმენტებს უწოდებენ "საზღვაო გზავნილებს", "კონტეინერების გზავნილებს", "ტვირთის ქვითრებს" ან ასეთი გამოთქმების ვარიანტებს. არაგადამცემი დოკუმენტების გამოყენება შესაძლებელია საკმაოდ დამაკმაყოფილებლად, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც მყიდველს სურს გაყიდოს ტრანზიტული საქონელი ახალი მყიდველისთვის ქაღალდის დოკუმენტის ჩაბარებით. ამის მისაღწევად გამყიდველის ვალდებულება წარადგინოს ზედნადები შესაბამისად CFR и CIF... ამასთან, თუ ხელშემკვრელმა მხარეებმა იციან, რომ მყიდველი არ აპირებს საქონლის სატრანზიტო გაყიდვას, მათ შეიძლება კონკრეტულად შეთანხმდნენ, რომ გაათავისუფლებენ გამყიდველს ზედნადების წარდგენის ვალდებულებისაგან, ან, წინააღმდეგ შემთხვევაში, მათ შეუძლიათ გამოიყენონ პირობები CPT и CIPსადაც არ არსებობს ზედნადების წარდგენის მოთხოვნა.

მყიდველი, რომელიც საქონელს იხდის "C" ვადის შესაბამისად, ვალდებულია უზრუნველყოს, რომ გადახდის მიღების შემდეგ გამყიდველი არ განკარგავს საქონელს გადამზიდველისთვის ახალი ინსტრუქციების გაცემით. ტრანსპორტის გარკვეული საშუალებებისთვის (საჰაერო, საავტომობილო ან სარკინიგზო) გამოყენებული გარკვეული სატრანსპორტო დოკუმენტები საშუალებას აძლევს ხელშემკვრელ მხარეებს, ხელი შეუშალონ გამყიდველს გადამზიდველისათვის ახალი ინსტრუქციების გაცემაში, მყიდველისთვის სპეციალური ორიგინალის ან დუბლიკატის ზედნადების მითითებით. ამასთან, საზღვაო ტრანსპორტში ზედნადებების ნაცვლად გამოყენებული დოკუმენტები, ჩვეულებრივ, არ შეიცავს ასეთ "შემაფერხებელ" ფუნქციას.

საერთაშორისო საზღვაო კომიტეტმა გამოასწორა ზემოხსენებულ დოკუმენტებში ეს ნაკლოვანება 1990 წელს შემოღებული "საზღვაო გზამკვლევების ერთიანი წესებით", რომელიც მხარეებს საშუალებას აძლევს შეიტანონ პუნქტი "არა შეკვეთის შესახებ", რომლის მიხედვითაც გამყიდველი ინსტრუქციების საშუალებით გადამზიდველს გადასცემს საქონლის განკარგვის უფლებას საქონლის სხვა პირისთვის მიწოდებასთან დაკავშირებით. ინვოისში მითითებული სხვა ადგილის გარდა.

ხელშემკვრელმა მხარეებმა, რომელთაც სურთ შეეძლოთ მიმართონ ICC– ს არბიტრაჟს ნასყიდობისა და გაყიდვის ხელშეკრულებაში პარტნიორთან უთანხმოების შემთხვევაში, კონკრეტულად და მკაფიოდ უნდა შეთანხმდნენ ICC– ს არბიტრაჟზე მათ ყიდვა – გაყიდვის ხელშეკრულებაში, ან ერთიანი ხელშეკრულების დოკუმენტის არარსებობის შემთხვევაში მიმოწერის გაცვლა, რაც მათ შორის ხელშეკრულებაა. ის ფაქტი, რომ ინკოტერმის ერთი ან მეტი ვერსია შედის ხელშეკრულებაში ან მასთან დაკავშირებული კორესპონდენციისგან, თავისთავად არ წარმოადგენს შეთანხმებას საარბიტრაჟო განხილვის შესაძლებლობის შესახებ.

ინკოტერმის თითოეული წესი ჯგუფდება 4 ძირითადი კატეგორია, რომელთაგან თითოეულს აქვს თავისი მკაფიო მიმართულება, განსაზღვრული როგორც ტერმინი. თითოეული ტერმინი არის აბრევიატურა, პირველი ასო მიუთითებს ვალდებულებებისა და რისკების გადასვლის წერტილზე გამყიდველისგან მყიდველისკენ.